Meesteren van complexe situaties in Scrum

Soms lijkt het alsof je in de ‘normale’ Scrum-wereld alleen maar incrementjes van software bouwt, met helder omschreven user stories en duidelijke prioriteiten. Maar wat als de vraag nog helemaal niet duidelijk is, de stakeholders tegenstrijdige belangen hebben of de techniek zich niet gedraagt zoals je verwacht? Dan heb je te maken met complexiteit. Bij Spark Academy hebben we ervaren dat juist in deze chaos de échte kracht van Scrum tot leven komt, mits je er bewust mee omgaat.

‍

Complexiteit en Scrum: een perfecte match?

Scrum is ontworpen voor complexe en onzekere omgevingen. In de kern is het een empirische aanpak: kortcyclisch werken, inspecteren, en bijsturen op basis van feedback. Dit maakt het bij uitstek geschikt voor situaties waarin je vooraf niet precies weet wat de beste oplossing is.

‍

Voorbeeld uit de praktijk: Een organisatie wil ‘iets doen met kunstmatige intelligentie’, maar heeft geen idee wat dat concreet inhoudt. Door middel van korte sprints, kleine experimenten en nauwe samenwerking met de business verkent het team stapsgewijs wat wél en niet mogelijk is. Zo bouw je gaandeweg een helderder beeld op.

‍

Hoe herken je complexe situaties?

• Veel onzekerheid: De requirements zijn (nog) niet helder, of veranderen voortdurend.
• Talloze stakeholders: Ieder met eigen doelen en vaak beperkte onderlinge afstemming.
• Technische onbekendheid: Nieuwe technologieën of ecosystemen die je nog niet beheerst.
• Organisatorische veranderingen: Fusies, reorganisaties of verschuivingen in macht en politiek.

In de literatuur kun je het Cynefin-model (Dave Snowden) erbij pakken: het onderscheidt eenvoudige, gecompliceerde, complexe en chaotische situaties. Scrum leent zich met name voor die laatste twee categorieën.

‍

Strategieën voor meesterschap

Begin klein, valideren en leren

• Sla geen enorme spec op met alles wat je denkt nodig te hebben. Richt je op een minimale waardevolle stap (MVP) en test of je op het juiste spoor zit.

‍

Stakeholders actief betrekken

• Complexiteit neemt toe als belanghebbenden elkaar niet spreken of begrijpen. Zorg voor frequente demo’s, reviews en gesprekken om alle perspectieven op tafel te krijgen.

‍

Durf te experimenteren

• In een complexe situatie heb je geen garantie dat iets werkt. Experimenteer dus bewust. Houd je sprints kort en blijf continu leren van wat er wél of niet lukt.

‍

Geef het team ruimte

• Een zelforganiserend en cross-functioneel team is cruciaal. Mensen hebben verschillende expertises en invalshoeken nodig om samen onverwachte obstakels te tackelen.

‍

Bescherm de focus

• Juist in een complexe context ligt het gevaar op de loer dat je alles tegelijk wilt. Houd de sprint backlog behapbaar en blijf prioriteiten stellen.

‍

Valkuilen

Te snel toe willen werken naar ‘zekerheid’

• In een complexe situatie is de waarheid continu in beweging. Probeer niet alles 100% dicht te timmeren, maar werk met wat je wél weet.

‍

Gebrek aan lange-termijnvisie

• Scrum is iteratief, maar zonder enig langetermijndoel raak je de rode draad kwijt.

‍

Micromanagement

• Als leidinggevenden of managers elke sprint ‘in detail’ willen sturen, doven ze de creativiteit en flexibiliteit die je in complexe projecten juist nodig hebt.

‍